60'lardan bugüne politik tiyatronun önemli temsilcilerinden Genco Erkal, 31 Temmuz'da hayatını kaybetti. Aynı gün Twitter hesabından paylaşılan Nazım'ın bu dizeleriyle bizlere veda eden Erkal'ın kaybından geriye ise hafızalarımızda işini büyük bir sevgiyle yapması, Gezi’de ve karşılaştığı her türlü siyasi engellemeler karşısında başı dik alnı açık duruşu, tiyatroyla dolu ömrü, bu ülkede yaşamaya dair mücadelesi ve neşesi kaldı. Bir şekilde hayatına dokunduğu, kendisiyle karşılaşmış herkes Erkal'ın kaybıyla temsil ettiği çok kıymetli bir şeyi de kaybettiğinin farkında: bize burada yaşamaya dair verdiği umut ve ilham. Erkal, sahnedeki duruşuyla gündelik hayatındaki mücadelesinin tutarlı kolkolalığıyla, sorgulamayı ve eleştirmeyi eksik etmediği sesiyle, nasıl yaşayabileceğimize dair bizlere kıymetli bir kılavuz oldu demek yerinde olur.

‍

Muammer Karaca Tiyatrosu'ndan Dostlar Tiyatrosu'na

‍

28 Mart 1938'de Taksim'de doğan Genco Erkal, Galatasaray Lisesi İlkokulu ve Robert Koleji ardından İstanbul Üniversitesi Psikoloji eğitimini tamamladı. Teyzesinin Çamlıca'daki Kısıklı Kahvesi manzaralı evinden; orta oyunu oynayan İsmail Dümbüllü’yü fark etmesiyle küçük yaşta tiyatroya merakı başlayan Erkal, buradaki temsillerden büyülenince çocukken tiyatronun heyecanına kapılmış oldu. Amatör tiyatroya kolejde başladı. Ardından sahnede ilk kez Yıldız Kenter'i izlediğinde adeta büyülendi.

‍

‍

Seneler sonra Erkal sahnedeyken Muhsin Ertuğrul tarafından keşfedilince Ertuğrul'un yeni kuracağı tiyatroda Kenterlerle çalışma imkanı buldu. Böylece Yıldız Kenter'i izleyip büyülendiği Çöl Faresi oyununu seneler sonra Muammer Karaca Tiyatrosu'nda birlikte oynamaya başladı. Burada ustaların yanında geçirdiği 10 yıldan sonra Anadolu'da tiyatro yapmak arzusuyla Mehmet Akan, Ferit Erkal, Arif Erkin, Şevket Altuğ, Nurten Tunç ile Dostlar Tiyatrosu'nu kurdu. 

‍

Dostlar Tiyatrosu

‍

Başta Adana'da yarı ödenekli bir bölge tiyatrosu kurmak isteyen ekip, bu istekleri gerçekleşmeyince İstanbul'a döndü ve devrimci bir sendikaya bağlanıp işçiler için oyunlarını oynamak istedi fakat bu da mümkün olmadı. Son olarak Harbiye'deki Yapı Endüstri Merkezi'nde açılış yaptıkları tiyatrolarında; toplumcu bakışla 46 yılda 60'a yakın oyun sergiledi ve devamında gelen tehditlerle, yasaklamalarla mücadele etmeleriyle Dostlar Tiyatrosu'nu tiyatro hafızamızda önemli bir yere eklediler. 

‍

Genco Erkal’ın tiyatroya dair bize bıraktığı miras bunlarla sınırlı değil elbette.

• 1964'de ilk kez Genco Erkal imzasıyla sergilenen Bir Delinin Hatıra Defteri, Batılı anlamda metne dayalı Türkiye'de sahnelenen ilk tek kişilik oyundur.
• Erkal, Türkiye’deki yapımlarının yanında 1993-1998 arasında Avignon'da üç Fransız yapımda yer aldı.
• Antalya Altın Portakal'da En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü iki kez göğüsledi.
• 2008'de toplumsal hafızamızda önemli yeri olan Madımak Katliamı odağındaki Sivas 93'ü yazdı ve yönetti. 
• Brecht ve Nazım'ın sesinin önemli bir temsilcisi olan Erkal'ın “Kerem Gibi” performansı ise ülkemizdeki ilk şiir tiyatro örneği olarak tiyatro tarihimizdeki yerini almıştır.

60 yıllık tiyatro geçmişiyle, maddi olanaksızlıklar ve siyasi engellemeler karşısında bir adresi/salonu olmadan göçebe şekilde devam eden tiyatro yaşantısıyla, ülke gündemine dokunan oyun seçkileriyle, edebiyat ve müzik arasında kurduğu kıymetli köprüyle kısacası mücadelesi eksik olmayan yaşantısıyla Erkal; bizi hayal kırıklığına uğratmayan sayılı isimden biri olarak hafızalarımızda umuda işaret eden yerini her daim koruyacak şüphesiz.

‍